Trong thời gian gần đây phong trào tắm trắng đã lan rộng khắp từ Bắc vào Nam, nhưng nguồn gốc của các loại kem, thuốc tắm trắng thì không ai quan tâm và cũng không biết rõ xuất sứ do thị trường mỹ phẩm đã bị thả nổi. Có thể nói mong muốn có một làn da trắng là nhu cầu chính đáng của rất nhiều phụ nữ tuy nhiên việc sử dụng các phương pháp tắm trắng không đạt chất lượng đã khiến nhiều chị em phải ghánh chịu hậu quả nặng nề.

Thực trạng tắm trắng tại Việt Nam 

Mở khẩu trang cho chúng tôi xem khuôn mặt đỏ tấy và nổi những nốt sưng đỏ khắp người, chị Lê Thu Hằng ở tp Đông Hà không giấu hết nỗi lo sợ. Chị cho biết nghe bạn bè giới thiệu về thuốc tắm trắng trên mạng giá thành lại không cao, chị đã đặt mua về dùng. Ngay ngày đầu tiên sử dụng, sau khi rửa lớp thuốc đi, da chị đã bị ửng đỏ, ngứa, sần sùi và rất khó chịu. Nghĩ là do tác dụng của thuốc nên chị cố chịu và dùng tiếp lần hai nhưng hậu quả còn nặng nề hơn lần trước, da bỏng dát và chảy nước vàng. Quá lo sợ chị đã đi gặp bác sĩ da liễu và phải uống thuốc điều trị trong vòng gần một tháng, đồng thời không được dùng bất kì một loại mỹ nào.

Khác với chị Hằng chị Bùi Thu Cúc đến một thẩm mỹ viện gần nhà, được nhân viên giới thiệu về phương pháp làm trắng tại cơ sở nên đã dùng thử với giá 8 triệu đồng. Tuy không bị dị ứng ngay tức thì, nhưng theo chị Cúc, lúc đầu sử dụng không có vấn đề gì nhưng sau một thời gian ngắn, da chị bị sạm, theo đó nám và tàn nhang và mụn bắt đầu xuất hiện, làn da khỏe mạnh ngày nào giờ trông nham nhở thật khó coi.

Theo chị Nguyễn Vân Anh, chủ spa Ngọc Anh thỉnh thoảng cơ sở của chị lại có khách hàng yêu cầu sử dụng thuốc tắm trắng nên chị mới cất công tìm hiểu về các loại thuốc tắm trắng thế nhưng khi mua hàng chị mới biết nguồn gốc của các loại thuốc đều không rõ ràng và đều là hàng trôi nổi. Vì thế chị quyết định không lấy hàng dù biết nếu sử dụng sản phẩm này thì lợi nhuận rất cao. Đồng thời chị cũng đã cảnh báo cho các khách hàng biết để tránh.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, các loại thuốc, kem tắm trắng được bày bán tràn lan tại các cửa hàng mỹ phẩm, trên mạng internet. Nhưng nhìn chung các sản phẩm đều không có tem kiểm định chất lượng và không ghi rõ loại da nào có thể dùng loại da nào không nên.

Theo ý kiến của các chuyên gia da liễu, không thể phủ nhận công dụng làm trắng của các loại thuốc hóa mỹ phẩm, nhưng khi sử dụng bất cứ sản phẩm gì chị em cần tìm đến những địa chỉ uy tín, và nên hỏi cặn cẽ tính năng công dụng của nó có phù hợp với da của mình hay không bởi có những sản phẩm phù hợp với da nhờn nhưng lại không phù hợp với làn da khô và ngược lại. Đặc biết trong điều kiện cho phép thì nên sử dụng các phương pháp làm trắng da bằng đông y sẽ an toàn và bền vững hơn.

Kì 2. Tiền mất tật mang với công nghệ tế bào gốc, bùn khoáng.

Nhiều cơ sở thẩm mỹ, spa tại Việt Nam đang quảng cáo “dùng công nghệ cấy tế bào gốc” biến da nâu đen thành da trắng. Vậy sự thật ra sao?

Chúng tôi có mặt tại Spa Yến A gần chợ Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, nơi được cho là điểm “lột xác” của nhiều diễn viên, nghệ sĩ, ca sĩ của Việt Nam, tầm 10h sáng, các phòng tắm trắng đã đầy ắp người. Thấy khách mới, nữ chủ nhân của spa trực tiếp tư vấn “ Da em hơi xỉn, spa của chị có thể làm trắng siêu tốc bằng công nghệ tế bào gốc. Theo chủ spa đầu tiên là tiêm tế bào gốc vào cơ thể để tái tạo lại các tế bào từ bên trong, sau đó cấy tế bào gốc vào da. Tiếp đến quyết nhũ tương tế bào gốc lên toàn cơ thể, loại bỏ các mảng da sạm để da toàn thân trắng sáng cùng một màu. Sau quy trình này, các nhân viên spa dùng một loại kem dưỡng trắng đặc biệt để kích thích các tế bào non trẻ phát triển giữ cho da trắng lâu dài.

Tuy nhiên theo bác sĩ Nguyễn Hoài Nam, trưởng phòng nghiệp vụ y, Sở y tế Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định tất cả các cơ sở thẩm mỹ viện đều không được thực hiện việc tiêm tế bào gốc vào cơ thể hoặc điều trị thuốc cho khách hàng. Việc sử dụng tế bào gốc trong chữa bệnh, đến nay Bộ y tế mới chỉ cấp phép cho một số bệnh viện lớn, chuyên khoa, không có chuyện các thẩm mỹ viện và spa được thực hiện kĩ thuật này.

Trường hợp Chị Nguyễn Thanh Nhàn khi được nghe quảng cáo về công dụng làm trắng của bùn khoáng quá tuyệt vời nên đã tìm mua về sử dụng. “ Tôi hoàn toàn bất ngờ về kết quả sử dụng, da không khỏe mạnh, láng bóng như quảng cáo mà mặt tôi lại xuất hiện nhiều những mảng sẩn đỏ kèm theo đau và ngứa như bị kiến cắn. Kết quả kiểm tra tại Bệnh viện Da liễu Hà Nội cho thấy chị bị dị ứng với một số thành phần trong bùn khoáng. Quá bất ngờ vì trước khi sử dụng bùn khoáng chị Nhàn đã tham khảo bạn bè và nhiều người có kinh nghiệm cho biết, bùn khoáng không có chất nào có thể gây kích ứng da. Nếu có chỉ là những phản ứng nhẹ sau khi đắp mặt nhưng chỉ mấy phút sau cảm giác đó sẽ hết.

Phản ánh với chúng tôi chị Trần Thị Thùy Linh cũng cho hay, tin lời giới thiệu chị đặt mua hai hộp bùn tươi trên mạng. Sauk hi chị và con gái sử dụng lần đầu cả hai đều có cảm giác mặt nóng ran, ửng đỏ rất khó chịu. Dù chỉ dùng một lần nhưng cả hai hộp bùn tươi chị đành bỏ xó với tâm lý thà mất tiền còn hơn làm hỏng da. Theo thạc sĩ Nguyễn Kim Lan chuyên khoa da liễu, hằng ngày bệnh viện vẫn tiếp nhận những bệnh nhân có vấn đề sau khi sử dụng bùn khoáng. Chị em cần đến các chuyên khoa da liễu để nhận được những lời khuyên hữu ích trước khi sử dụng sản phẩm làm trắng da tránh lâm vào cảnh tiền mất tật mang.

Kì 3. Hé mở bí ẩn về các phương pháp làm trắng da hiện này.

Trong thời gian thực hiện loạt phóng sự về các công nghệ làm trắng da tại Việt Nam hiện nay chúng tôi may mắn có dịp tiếp xúc với – Ts Lê Phương Lan - Chủ nhiệm đề tài khoa học Nghiên cứu và ứng dụng công nghệ chuyên ngành Da liễu Việt Nam. Buổi tiếp xúc đã giúp hé mở nhiều bí ẩn về công nghệ chăm sóc sắc đẹp nói chung và làm trắng da nói riêng tại Việt Nam và thế giới hiện nay.

Phóng viên: Thưa Tiến sĩ, các thẩm mỹ viện tại Việt Nam hiện nay có nhiều phương pháp làm trắng da nhưng phần lớn người thực hiện những phương pháp đó lại không có hiểu biết khoa học về da?

Ts Lê Phương Lan: Da chiếm diện tích trên cơ thể chúng ta khoảng 2m2, với tổng trọng lượng khoảng 15 – 20% trọng lượng cơ thể. Da là hàng rào bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể ổn định thân nhiệt, chống mất nước, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân độc hại của môi trường như: vi khuẩn, bụi bẩn, ánh nắng…Da còn là nơi đón nhận các xúc giác của cơ thể, giúp ta biết đau, nóng, lạnh và khoái cảm. Da chia làm các lớp :

Lớp vảy sừng: Là lớp tế bào chết nằm ngoài cùng, được tạo thành từ những tế bào biểu bì bên dưới và được thay thế liên tục. Lớp vảy sừng có tác dụng che chở cho lớp tế bào sống bên trong.

Lớp biểu bì: Là lớp tế bào sống . Các tế bào này phát triển liên tục, tạo ra các tế bào mới và đẩy dần các tế bào bên trên ra ngoài để tạo ra lớp vảy sừng. Dưới đáy lớp biểu bì có chứa rải rác các melanin bào, sản sinh ra melanin. Chính melanin là sắc tố quyết định màu của da.

Trong lớp biểu bì còn chứa các tế bào Langerhans, có nhiệm vụ bảo vệ da chống lại sự viêm nhiễm.

Tế bào biểu bì, melanin bào, tế bào Langerhans đều có nhân chứa vật liệu di truyền là DNA. Các yếu tố như tia UV, hóa chất, khói thuốc...đều có thể làm biến đổi DNA, gây ra bệnh ung thư và các bệnh lão hóa da do ánh sáng.

Lớp chân bì: Nằm sát ngay dưới biểu bì, là một mạng lưới các sợi liên kết, có nhiệm vụ nâng đỡ và nuôi dưỡng da. Đây là vùng có chứa các dây thần kinh, mạch máu, mạch bạch huyết, nang lông, tuyến nhờn và các tuyến mồ hôi.

Lớp chân bì có chứa Collagen và Elastin định hình cấu trúc của da, tạo tính đàn hồi và độ săn chắc của da.

Lớp hạ bì: Nằm dưới lớp chân bì, có chứa nước, các mô liên kết và mô mỡ. Lớp hạ đóng vai trò là lớp đệm giữa da và cơ thể.

Phóng viên: Xin Tiến sĩ cho biết tại sao mỗi người sinh ra lại có mầu da khác nhau?

Ts Lê Phương Lan: Màu sắc da của mỗi người tùy thuộc vào tế bào hắc tố melanin có sẵn ở lớp thượng bì do di truyền. Tuy nhiên cũng có những trường hợp là do da tiếp xúc nhiều với ánh nắng, dưới tác động của tia cực tím, lớp mầm sẽ tăng sinh lượng tế bào hắc tố melanin và đầy dần lên trên bề mặt da khiến da trở lên đen sạm. Điều đó giải thích vì sao nhiều người lúc mới sinh ra da rất trắng nhưng càng về sau da lại càng đen sạm hoặc nâu.

Phóng viên: Nhiều bạn gái thắc mắc tại sao họ đã sử dụng nhiều phương pháp che chắn hay hạn chế ra đường mà vẫn không có một làn da trắng như mong muốn.

Ts Lê Phương Lan: Tia cực tím có ở khắp nơi và chúng ta phải tiếp xúc với chúng hầu như suốt ngày. Thực tế, ngay cả khi không có ánh nắng mặt trời, ngay cả trong bóng râm hay trong nhà, tia cực tím cũng hiện diện làm đen da bạn. Để bảo vệ làn da của mình khỏi ánh nắng mặt trời các bạn gái thường dùng một số cách thông thường để che chắm như nón, áo tay dài, găng tay, khẩu trang… Đó đều là những giải pháp tốt để hạn chế sự tiếp xúc của da với ánh nắng nhưng chưa phải hoàn hảo bởi các tia UV vẫn có thể xuyên qua lớp vải này.

Phóng viên: Vậy theo Tiến sĩ có cách nào để làm cho da đen do di truyền hoặc do môi trường trở lên trắng sáng?

Ts Lê Phương Lan: Hiện này ở Việt Nam thường áp dụng một số phương pháp làm trắng da. Mỗi phương pháp thường có những ưu nhược điểm nhất định. Tôi sẽ phân tích theo góc độ khoa học về tưng phương pháp:

Phương pháp tiêm trắng: Phương pháp này có ưu điểm là hiệu quả tức thì, làm thay đổi nội tiết tố, lượng hồng cầu cũng như ức chế Melanin (Melanin là yếu tố quyết định màu da của mỗi người, cấu tạo da càng nhiều Melanin thì màu da càng đậm) Bởi vậy việc tiêm thuốc trắng da nhằm giảm lượng hắc tố khiến da bạn chuyển sang màu trắng. Với phương pháp tiêm trắng này, người ta thường hay nhắc tới Glutathione – thành phần chủ yếu của thuốc tiêm trắng  Tuy nhiên tại Mỹ, cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm đã khuyến cáo việc tiêm glutathione để làm trắng da không hề an toàn. Nó sẽ gây nhiều tác dụng phụ như rụng tóc, nổi đốm trắng trên móng tay, tê hoặc run chân, tay, trầm cảm, lo âu, suy thận, rối loạn chức năng tuyến giáp…Đồng thời phương pháp này cũng không mang lại hiệu quả lâu dài. Bạn phải tiêm thuốc định kì để duy trì làn da trắng sáng và điều đó ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của bạn.

Phương pháp tắm trắng: Đây chính là phương pháp đầu tiên được chị em biết đến khi nhắc tới công nghệ làm trắng da.

Tại Việt Nam hiện nay đang có hai xu hướng được áp dụng:

Phương pháp tắm trắng bằng hóa mỹ phẩm

Phương pháp này có ưu điểm là chi phí thấp và hiệu quả nhanh ,tương đối rõ rệt. Tuy nhiên nhược điểm của phương pháp này là các loại hóa mỹ phẩm tắm trắng trên thị trường thường có chứa Hydroquinolon, thủy ngân, corticoid. Hydroquinolon có tác dụng ức chế sự tạo tành melanin, có khả năng oxy hóa rất mạnh, từ đó làm trắng da, bạc màu lông trên da, Hydroquinolon có thể gây viêm da tiếp xúc, loang tố, sạm da. Thủy ngân có thể gây độc cho thận, gan, rối loạn tuần hoàn não. Corticoid có thể gây teo da, giảm khả năng đề kháng của da, gây nhiễm trùng, rối loạn sắc tố của da.

Phương pháp tắm trắng bằng thảo dược đông y

Phương pháp này hiện được nhiều cơ sở quảng cáo và áp dụng nhưng theo tôi được biết ở Việt Nam chỉ có duy nhất một cơ sở nghiên cứu và thực hiện thành công đó là phòng chăm sóc da số 1 – Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam. Phương pháp này dựa trên bài thuốc làm trắng da của người Thái dưới chân đèo Pha Đin. Ưu điểm của phương pháp này là tính hiệu quả bền vững và an toàn cho da đối với cả nam và nữ. Đây là phương pháp tắm trắng sử dụng các vị thuốc tự nhiên trên nguyên lý cung cấp dưỡng chất trực tiếp cho làn da cả bên trong lẫn bên ngoài để làn da khỏe mạnh, kích thích quá trình tự tái tạo tế bào da mới từ bên trong. Đồng thời kiểm soát và hạn chế sự phát triển của hắc tố melanin, làm da sáng lên và duy trì độ trắng sáng lâu dài. Tại Việt Nam, hiện đây là phương pháp duy nhất làm trắng da từ cả bên ngoài lẫn bên trong. Thành phần trong thảo dược tắm trắng này chủ yếu là bạch chỉ, đương quy, đào nguyên, bạch phu tử…chứa nhiều tinh chất làm trắng, cung cấp độ ẩm nên làm da mềm, mịn và ngăn ngừa quá trình lão hóa da. Hạnh nhân, hạnh đào, tang bạch bì,có công dụng hoạt huyết làm mờ các vết đen dưới da, làm trắng da từ bên trong giúp da hồng hào nhuận sắc khí. Nhờ vậy cách tắm trắng này không chỉ giúp da trắng mà còn có tác dụng nuôi dưỡng phục hồi da rất tốt cả bên trong lẫn bên ngoài. Phương pháp tắm bên ngoài uống bên trong tuy có tác dụng chậm nhưng hiệu quả rất rõ rệt mang tính ổn định lâu dài và độ an toàn cao.

Phóng viên: Như vậy có thể nói để có một làn da trắng cần rất nhiều thời gian và công sức, xin Tiến sĩ cho biết cách phòng ngừa đen da do môi trường?

Ts Lê Phương Lan: Để duy trì một làn da trắng sáng không bị sạm đen các bạn cần thực hiện một số biện pháp dưới đây:

- Uống đủ 2l nước mỗi ngày

- Ăn nhiều rau xanh quả chín

- Hạn chế ăn đồ ngọt

- Ngủ đúng giờ và đủ giấc

- Luôn sử dụng kem chống nắng

- Tẩy tế bào chết thường xuyên.

- Đắp mặt nạ và dưỡng ẩm cho da mỗi ngày

Trong thời gian qua Ban biên tập Cổng thông tin chia sẻ phương pháp làm trắng da tự nhiên nhận được rất nhiều câu hỏi về phương pháp dưỡng trắng da toàn thân bằng thảo dược núi rừng của Trung Tâm Da Liễu Đông Y Việt Nam. Để bạn đọc có thể hiểu thêm về phương pháp này. Ban biên tập đã liên lạc và được Trung Tâm Da Liễu Đông Y Việt Nam đã đồng ý cung cấp số điện thoại tư vấn về phương pháp dưỡng trắng toàn thân bằng thảo dược đông y. 

Chúc tất cả các bạn có một làn da đẹp, khỏe mạnh!

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Tiến sĩ!

Đăng Khôi – Tạp Chí y học và sức khỏe